Popularne artykuły

GLP-1 nie tylko na cukrzycę
Healthy Lifestyle

GLP-1 nie tylko na cukrzycę 

W związku z rozpowszechnianiem się chorób cywilizacyjnych,  środowiska naukowe i farmaceutyczne zaczęły poszukiwać możliwości ich leczenia. Wspólnym mianownikiem tych poszukiwań był GLP-1, czyli peptyd glukagonopodobny, który jest jednym z hormonów jelitowych, tzw. inkretyn. Do jego funkcji należy podnoszenie poziomu insuliny, regulowanie wydzielania glukozy i hamowanie syntezy glukagonu. W efekcie GLP-1 reguluje profil węglowodanowy we krwi, hamuje łaknienie, spowalnia absorpcję substancji odżywczych i przedłuża trawienie13.


GLP-1 a cukrzyca

W celu pobudzenia produkcji peptydu glukagonopodobnego podaje się substancje, które naśladują jego działanie. Należą do nich m.in. eksenatyd, semaglutyd i liraglutyd. GLP-1 natychmiastowo obniża stężenie glukozy i hemoglobiny glikowanej we krwi 1,2 . Ponadto wspomaga redukcję masy ciała (około  3 – 4 kg w ciągu kilku miesięcy).

W badaniu PIONEER 3, w którym wzięło udział 1864 pacjentów z cukrzycą typu 2 porównano wpływ dwóch leków z różnych grup na masę ciała i profil glukozy we krwi. Aktywatory GLP-1RA były zdecydowanie korzystniejsze w redukcji masy ciała i stężenia glukozy we krwi, niż leki przeciwcukrzycowe z odrębnej grupy7.

Od 2005 roku Stany Zjednoczone i Europa otrzymały pozwolenie na stosowanie eksenatydu u osób z cukrzycą typu 2, w przypadku gdy przyjmowanie innych leków przeciwcukrzycowych (np. metforminy) okaże się nieskuteczne 13.

Leki podaje się podskórnie poprzez zastrzyki w udo, brzuch lub ramię13. Amerykańskie Stowarzyszenie Diabetologiczne proponuje podawanie GLP-1RA jako lek pierwszego wyboru, przed zastosowaniem insuliny u osób z cukrzycą6.

GLP-1 ratuje życie

Jedną z głównych przyczyn zgonu osób z cukrzycą typu 2 są powikłania sercowo-naczyniowe. Okazało się, że peptyd glukagonopodobny może skutecznie redukować to ryzyko.

W badaniach LEADER i SUSTAIN-6 sprawdzano skutki wpływu  leków naśladujących GLP-1 na układ sercowo-naczyniowy u pacjentów z cukrzycą15,16. Substancjami, które użyto w badaniach  były liraglutyd i semaglutyd.

W badaniu LEADER wzięło udział 9340 osób, które miały stężenie GFR (wskaźnik filtracji kłębuszkowej nerek) poniżej lub powyżej 60 mL/min/1.73 m2. Wśród osób, u których wskaźnik przesączania był nieprawidłowy (niski), zaobserwowano większe korzyści ze stosowania liraglutydu, niż wśród osób z drugiej grupy15. Ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych znacząco zmalało.

W badaniu SUSTAIN-6 wzięło udział 3297 osób z cukrzycą i ryzykiem zgonu związanego z układem sercowo-naczyniowym. Badanym podawano semaglutyd, który istotnie  zmniejszył ryzyko zaistnienia zdarzeń zagrażających życiu, takich jak zawał i udar mięśnia sercowego16.

Niewątpliwie powyższe wyniki są bardzo optymistyczne, jednak wciąż niektóre źródła sugerują sceptycyzm odnośnie korzystnego wpływu leków przeciwcukrzycowych na układ sercowo-naczyniowy.

Rzeczywiście, na pierwszy rzut oka wydaje się, że nie wszystkie badane substancje mają pozytywny wpływ na układ naczyniowy5.  Jednakże w owych badaniach, porównywano leki należące do różnych grup, mające odmienne działanie terapeutyczne. Część badań dotyczy substancji, które nie mają ścisłego związku z GLP-15,17.

American Diabetes Association (Amerykańskie Stowarzyszenie Diabetologiczne) i Europejskie Stowarzyszenie Badań nad Cukrzycą (European Association for the Study of Diabetes) zalecają GLP-1RA, u osób które słabo reagują na leczenie metforminą i mają problemy sercowo-naczyniowe6.

Objawy jelitowe

Przeważnie syntetyczne GLP-1RA nie są lekami pierwszego wyboru3, z uwagi na powodowanie częstych działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego 4,14.

Kiedy podawano wysokie dawki (14 mg na dobę) leków inkretynowych, zaobserwowano niepożądane reakcje, takie jak nudności, wymioty, biegunka. Poza tym badani cierpieli m.in. z powodu częstszych bólów głowy i zmniejszenia apetytu7.

Chociaż stopniowe zwiększanie dawki leków redukuje ryzyko występowania działań niekorzystnych, które zresztą mają  tendencję do ustępowania z czasem9, to objawy żołądkowo-jelitowe są istotnym czynnikiem ograniczającym skuteczne dawkowanie inkretyn.

Pomoc pacjentom

Substancje aktywujące receptory GLP-1 mają wiele pożądanych cech terapeutycznych, dlatego mogłyby skutecznie zastępować leczenie insuliną. Istnieją jednak dwa główne aspekty, utrudniające upowszechnienie tych leków: cena i sposób podania.

Koszt zakupu większości leków przeciwcukrzycowych jest niewielki, m.in. dzięki dostępowi do leków generycznych, czyli tańszych odpowiedników. Należą do nich preparaty takie jak metformina, pochodne sulfonylomocznika czy pioglitazon. W przypadku leczenia inkretynami koszt jest znacznie wyższy6.

Leki inkretynowe są podawane w postaci zastrzyków, ze względu na ich budowę chemiczną. Doustnie podanie takich środków jest bezcelowe, co jest związane z ich słabą dostępnością biologiczną10. Insulinę również podajemy podskórnie, chociaż poszukiwano już wielu metod, aby to zmienić.

Próbowano hamować działanie niektórych enzymów, dodawać substancji pomocniczy  lub stymulować receptory odpowiedzialne za  wchłanianie insuliny podawanej doustnie11. Na razie próby zwiększenia dostępności insuliny podawanej tym sposobem okazały się mało skuteczne, ale wciąż istnieje szansa dla leków inkretynowych 12.

Naturalne preparaty

Leki z syntetycznym GLP-1 przepisywane są wyłącznie przez lekarzy i tylko w określonych przypadkach. Ich stosowanie niewątpliwie wymaga obecności czujnego specjalisty. Jeżeli więc znajdujemy się w grupie ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych i z różnych przyczyn nie możemy przyjmować leków inkretynowych, wówczas możemy zastosować naturalne alternatywy. Związkami, które wykazują pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy mogą być przykładowo: wyciąg z głogu, resweratrol, kwasy tłuszczowe EPA i DHA lub po prostu magnez.

 

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *