Popularne artykuły

Czy efektywność diety bezglutenowej bywa przeceniana przez wielu sportowców?
Gluten Free food Celiac Disease Nutrition Healthy lifestyle concept with diet and fitness Nutrition facts
Healthy Lifestyle

Czy efektywność diety bezglutenowej bywa przeceniana przez wielu sportowców? 

W ostatnich latach moda na dietę bezglutenową upowszechniła się nie tylko pośród entuzjastów zdrowego stylu życia, lecz również w środowisku sportowców zawodowych, bowiem coraz częściej można spotkać się w mediach z informacjami, które sugerują, iż dany sportowiec wysokiej klasy osiągnął swój niebywały sukces sportowy między innymi właśnie dzięki odpowiedniej diecie, która nierzadko oprócz glutenu, eliminuje również całkowicie nabiał, cukier, nasiona roślin strączkowych i alkohol.

Jak się okazuje, dość liczna grupa sportowców dokonuje ochoczo samodzielnej diagnostyki nadwrażliwości na gluten opierając się na występujących u nich objawach (m.in.: dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zmęczenie, problemy skórne, itp.) rzekomej nietolerancji, co jest głównym powodem rozpoczęcia przestrzegania diety bezglutenowej [1]. Ponadto, odnotowuje się, iż wielu dietetyków sportowych, trenerów, lekarzy, czy innych sportowców wyczynowych sugeruje swoim podopiecznym, bądź kolegom z drużyny/klubu eliminację z diety glutenu w celu uzyskania określonych korzyści zdrowotnych, zmniejszenia ryzyka kontuzji, poprawy samopoczucia i zwiększenia zdolności wysiłkowych. W publikacjach naukowych z ostatnich kilku lat wspomina się, że blisko 41 % sportowców zgłasza stosowanie na co dzień diety bezglutenowej, co jest wynikiem aż czterokrotnie wyższym, aniżeli rzeczywiste wymagania kliniczne oparte o rezultaty badań populacyjnych [2].

Czy dieta bezglutenowa rzeczywiście gwarantuje dodatkowe korzyści sportowcom?

Pod koniec 2015 roku zespół naukowców pod kierunkiem Dr Lis przeprowadził jak dotąd jedyne randomizowane kontrolowane badanie z udziałem sportowców, mianowicie wytrenowanych kolarzy, w którym dokonano oceny wpływu diety bezglutenowej na możliwości wysiłkowe, objawy żołądkowo-jelitowe, samopoczucie, uszkodzenie jelit, a także reakcje zapalne u uczestników studium bez zdiagnozowanej celiakii oraz zespołu jelita nadwrażliwego [3]. Jak się bowiem okazało, krótkoterminowy 7-dniowy eksperyment polegający na stosowaniu diety bezglutenowej u 13 sportowców wytrzymałościowych nie przyczynił się do zwiększenia u nich wydolności fizycznej organizmu, złagodzenia dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, polepszenia samopoczucia oraz poprawy markerów zapalnych, a także stężenia jelitowego białka wiążącego kwasy tłuszczowe (I-FABP), oceniającego uszkodzenie jelit.

Badane parametry nie różniły się istotnie w porównaniu do uczestników spożywających dietę zawierającą tradycyjnie gluten. Niewątpliwie, pomimo wyraźnego ograniczenia jakim był krótki czas trwania badania i mała liczebność próby badawczej, stanowi ono ważny pierwotny dowód naukowy wskazujący na brak poprawy możliwości wysiłkowych i brak polepszenia samopoczucia w wyniku stosowania diety bezglutenowej u sportowców.

A może dieta low-FODMAP zamiast bezglutenowej w przypadku występujących symptomów ze strony przewodu pokarmowego u sportowców?

Duża liczba sportowców łączy występujące u nich epizody objawów żołądkowo-jelitowych związanych z podejmowanym wysiłkiem fizycznym, zwłaszcza długotrwałymi ćwiczeniami o charakterze wytrzymałościowym z niektórymi składnikami pokarmowymi, spośród których najgorszą sławę zyskały produkty zbożowe zawierające gluten (pszenica, żyto, jęczmień i owies na skutek zanieczyszczenia) oraz mleko i jego przetwory, czego konsekwencją jest nierzadko potencjalnie niepotrzebna eliminacja wspomnianych pokarmów lub nawet określonych grup żywności [4].

Chociaż nie ma na to dowodów potwierdzających w fachowej literaturze, dieta bezglutenowa zyskała daleko idące uznanie jako skuteczna strategia łagodzenia symptomów ze strony układu pokarmowego powiązanych z podejmowanym wysiłkiem fizycznym i poprawy parametrów wpływających na wyniki sportowe. Niemniej jednak, warto podkreślić, że interesującą alternatywną strategią dla sposobu odżywiania całkowicie wykluczającego gluten w celu poprawy dolegliwości żołądkowo-jelitowych u sportowców jest dieta o niskiej zawartości FODMAP, która koncentruje się przede wszystkim na ograniczeniu podaży z żywnością, łatwo fermentujących, krótkołańcuchowych węglowodanów, w tym galakto- i fruktooligosacharydów (GOS i FOS), disacharydów (laktozy), monosacharydów (fruktozy) oraz polioli (np. sorbitolu, mannitolu, ksylitolu), a tym samym ogranicza wiele zbóż glutenowych (np. pełnoziarnista pszenica, żyto) naturalnie obfitujących we fruktany.

Co jeszcze ważne, w fachowej literaturze zostały w ostatnich kilku latach opisane przypadki sportowców dyscyplin wytrzymałościowych u których po wprowadzeniu interwencji żywieniowej polegającej na restrykcji FODMAP wyraźnie zmniejszyły się dokuczliwe objawy ze strony układu pokarmowego powiązane z wykonywanymi długotrwałymi ćwiczeniami, czego nie stwierdzono dotychczas w przypadku diety bez glutenu [5 – 7].

Powiązane artykuły

1 Comment

  1. Marxx

    Dobrze napisane w pigułce! Trudno się zgodzić, żeby osoby aktywne, które nie mają zdiagnozowanej celiakii przez lekarza odniosły jakiekolwiek „super” korzyści jakie się przypisuje eliminacji glutenu z diety. Raczej większość osób nieświadomie podąża za gwiazdami facebooka i instagrama, a nie bazuje na naprawdę rzetelnej wiedzy!

Dodaj komentarz

Wymagane pola są zaznaczone *